Kako je poznato, Vlada Republike Srpske je u Narodnu skupštinu uputila, po hitnom postupku, dva zakona o izmjenama i dopunama zakona koji regulišu izbor načelnika opština i grada Banjaluka u Republici Srpskoj.
Suština izmjena je u tome da se načelnici ne biraju neposredno, glasanjem svih koji izađu na birališta, nego posredno, u skupštini opštine. Vlada nije mnogo obrazlagala taj prijedlog a šira javnost uopšte ne shvata o čemu se radi. Ja, i moji izborni eksperti u SNSD, znamo posljedice tog eventualnog novog načina izbora. On favorizuje male stranke a sputava velike i najjače stranke. To se praktično očituje kroz situaciju u kojoj bi jakoj stranci, npr. SNSD, nedostajao jedan ili dva-tri odbornika do većine u skupštini opštine i izbora načelnika te potpune vlasti. Tada bi važnost dobila neka mala nebitna stranka ili neki odbornik/vijećnik. Samo u dvije-tri opštine SNSD bi imao korist od toga jer bi uspio na lakši način doći do načelnika. Ali bi imao i korist u tome što bi se spriječila krađa i kupovina koju ratne stranke i njihovi sateliti i nasljednici, usavršavaju i primjenjuju od kraja rata. Precizne analize kažu da bi SNSD u nekim opštinama gdje je teže dođi do načelnika, u novoj situaciji dobio više odbornika nego po starom i zadržanom načinu gdje dio energije mora ići i na glasove za načelnika. No, to su detalji koje ne treba otkrivati protivnicima.
Šta je bitno u svemu ovome?
Otkriveno je kome je stalo do rezultata lokalnih izbora (osim političkim strankama) i ko će biti angažovan da utiče na lokalne izbore. Protiv ideje Vlade Republike Srpske, koju sam podržao i za koju mislim da je dobra, izjasnile su se ambasade SAD, Holandije i Švedske te nevladine organizacije Centar civilnih inicijativa, Centar za humanu politiku, Centar za promociju civilnog društva, neka NVO iz Gruda (????) i OSCE, te PDP, SDS, SRS, SDS, DNS.
To društvo je samo naizgled šaroliko. No, mislim da je u tom konglomeratu bitno detektovati neke ambasade, koalicione partnere SNSD i nevladine organizacije.
Ambasade se miješaju u unutrašnje stvari BiH što nije njihov posao. One na taj način direktno žele produkovanje nestabilnosti Republike Srpske, odnosno lokalnih zajednica, jer na taj način se može manipulisati odmetnutim načelnicima kao što je onaj „azijat“ u Foči.
Nevladine organaizacije na ovaj način hoće da se bave politikom a u stvari, ne razumiju o čemu govore. Izborni proces, naročito na lokalnom nivou, zahtijeva uskospecijalističko znanje i iskustvo o čemu ne mogu da pričaju politički balavci. Oni su morali tako postupiti jer su na nečijoj finansijskoj sisi a to se uvijek pokaže kao i za vrijeme nedavnog Gregorijanovog sastanka sa banjalučkom grupom.
„Koalicioni partneri“ SNSD ne treba da ujedaju ruku iz koje jedu. Zarad jednog ili dva potencijalna načelnička mjesta nije uputno rušiti koncept koji je bitan za nivo Republike Srpske. A dobro znaju da SNSD može osvojiti načelničko mjestu u kojegod upre prstom. Ako neko ostane načelnik ili postane a nije iz SNSD, biće to samo dobra volja SNSD.
Suština posrednog izbora načelnika je u tome da se izbjegne nestabilnost lokalnih zajednica. U 30% opština detektovana je nestabilnost na liniji načelnik – skupština. Načelnici se jednostavno odmetnu i rade šta hoće a budžetske i druge republičke inspekcije ne mogu da stignu da sve iskontrolišu pa da ponovo kontrolišu spovođenje onoga što je kontrola naložila. Mnogo energije je potrošeno na referendume i opozive, mada je to SNSD sprječavao gdjegod je mogao. Uz to, događalo se da opziv načelnika izglasa i deset puta manje birača nego što ga je biralo. Sve to je produkovalo nestabilnost i nedemokratiju.
A Republici Srpskoj za program napretka i obnove, trebaju stabilne lokalne zajednice.
Pitanje je kome je stalo da to spriječi.
